Stanisław Józef Gierka był osobą o niezwykłym życiorysie, który na zawsze wpisał się w historię Polski. Urodził się 20 marca 1898 roku w Myślenicach, miejscowości znanej z malowniczych krajobrazów oraz bogatej historii. Jako major piechoty Wojska Polskiego pełnił ważne funkcje w strukturach armijnych, aktywnie działając na rzecz swojego kraju.
Gierka był również działaczem niepodległościowym, co oznacza, że poświęcił wiele czasu i energii na dążenie do wolności Polski. Jego zaangażowanie w walki o niepodległość zostało docenione poprzez nadanie mu Orderu Virtuti Militari, najważniejszego odznaczenia wojskowego w Polsce. Jednak niespodziewane okoliczności sprawiły, że jego życie zakończyło się tragicznie 9 kwietnia 1940 roku w Katyniu, co stanowi tragiczny rozdział w historii kraju i niezatarte piętno na pamięci narodowej.
Życiorys
Stanisław Gierka przyszedł na świat 20 marca 1898 roku w Myślenicach, które w owym czasie funkcjonowało jako miasto powiatowe w Królestwie Galicji i Lodomerii. Wychował się w rodzinie Franciszka oraz Anny z Watychów. Ukończył pięć klas w c. k. Gimnazjum znajdującym się w Myślenicach. Już od 1910 roku był aktywnym członkiem drużyny skautowej imienia Tadeusza Kościuszki, a dwa lata później wstąpił również do organizacji „Sokół”.
2 sierpnia 1914 roku dołączył do Legionów Polskich, a wraz z drużyną „Sokoła” został przydzielony do 12. kompanii 2 pułku piechoty. Po kilku tygodniach wymagających treningów, został jednak zwolniony z powodu zbyt słabej kondycji fizycznej, co uniemożliwiało mu dalszą służbę wojskową. W styczniu 1915 roku znalazł się w kompanii saperów I Brygady Legionów Polskich, gdzie wziął udział w wielu kluczowych bitwach, w tym pod Łowczówkiem, w walkach nad Nidą, a także w budowie mostów na Turią i Stochodem oraz w fortyfikacji Kowla.
W 1915 roku brał udział w zaciętych walkach pozycyjnych oraz bitwie pod Kostiuchnówką. Za swoje odważne działania, w tym uczestnictwo w niebezpiecznym zadaniu zwiadowczym, które przyniosło cenne informacje o nieprzyjacielu, został odznaczony Orderem Virtuti Militari. W marcu 1917 roku, po ukończeniu szkoły podoficerskiej, Stanisław Gierka otrzymał awans na kaprala.
Jesienią tego samego roku został wcielony do armii austriackiej, gdzie walczył na froncie włoskim. Po klęsce Austrii powrócił do Myślenic, gdzie dołączył do Polskiej Organizacji Wojskowej. W listopadzie 1918 roku zgłosił się do 5 pułku piechoty, w którym służył w kompanii technicznej, a jego działania obejmowały także obronę Lwowa. W marcu 1919 roku przeniesiony został do 1 pułku piechoty, z którym walczył przeciwko bolszewikom aż do lipca 1920 roku.
W dalszej karierze wojskowej, został odkomenderowany jako starszy sierżant do Wielkopolskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Bydgoszczy, gdzie rozpoczął naukę w VI klasie. 4 stycznia 1921 roku, po ukończeniu kursu oraz dwutygodniowym urlopie, został przydzielony do bydgoskiej szkoły, która później przekształciła się w Oficerską Szkołę dla Podoficerów, na stanowisko instruktora. 27 kwietnia 1921 roku otrzymał stopień podporucznika, a 3 maja tego samego roku jego awans na podporucznika został potwierdzony z 68. lokatą w korpusie oficerów piechoty.
12 lutego 1923 roku, decyzją prezydenta RP, został awansowany na porucznika z 17. lokatą. Kolejno, od 21 sierpnia 1928 roku, pełnił służbę w 15 pułku piechoty. 2 kwietnia 1929 roku prezydent nadał mu stopień kapitana, a w 1935 roku objął stanowisko komendanta Obwodu PW w 61 pułku piechoty. Awans na majora otrzymał 1 stycznia 1936 roku, z kolei 8 marca 1937 roku został przeniesiony do 9 pułku piechoty w Zamościu jako dowódca I batalionu.
W wyniku wybuchu II wojny światowej, Stanisław Gierka został wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną i osadzony w obozie jenieckim w Kozielsku, gdzie, niestety, zginął w 1940 roku w Katyniu. Dopiero 5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło pośmiertnie mianował go na stopień podpułkownika. Ta decyzja została ogłoszona podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”, która miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie.
W życiu prywatnym Stanisław Gierka był mężem Łucji z Urbanowskich, z którą doczekał się córki Ireny, urodzonej 9 lutego 1924 roku.
Ordery i odznaczenia
Stanisław Gierka był osobą, która zdobyła wiele znaczących odznaczeń w uznaniu za swoje dokonania. Poniżej znajduje się wypis odznaczeń oraz medali, które otrzymał.
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7478 – 17 maja 1922,
- Krzyż Niepodległości – 17 września 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych – 1922,
- Srebrny Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Odznaka „Za wierną służbę” – 23 lipca 1916,
- Odznaka pamiątkowa „Orlęta”,
- Odznaka pamiątkowa 1 Pułku Piechoty Legionów,
- Państwowa Odznaka Sportowa,
- łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929,
- Brązowy Medal Waleczności.
Przypisy
- Monitor Polski nr 260, poz. 636, 10.11.1928 r. [dostęp 19.01.2023 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Rybka i Stepan 2021, s. 380.
- Rybka i Stepan 2006, s. 27.
- Rybka i Stepan 2006, s. 558.
- Szkic historyczny 1924, s. 80.
- Szkic historyczny 1924, s. 37.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 70.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 146.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 121.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 15 z 11.11.1928 r., s. 417.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 58 z 23.12.1922 r., s. 962.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 9 z 15.02.1923 r., s. 90.
- Lista starszeństwa 1935, s. 67.
- Lista starszeństwa 1933, s. 70.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 12 z 06.08.1929 r., s. 239.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 8 z 03.04.1929 r., s. 107.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 18 z 07.05.1921 r., s. 903.
- Polak (red.) 1993, s. 58.
- Polak (red.) 1993, s. 59.
- Kolekcja, s. 1.
- Kolekcja, s. 2.
- Kolekcja, s. 3.
- Kolekcja, s. 4.
- Kolekcja, s. 6.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Krzysztof Grodzicki (cichociemny) | Mieczysław Kominkowski | Henryk Kubiczek | Kazimierz Południowski | Leopold Rzykowski | Aleksander Kominkowski | Adam StabrawaOceń: Stanisław Gierka