Wojciech Firek, urodzony 23 kwietnia 1944 roku w Myślenicach, był jednym z najbardziej uznawanych polskich rzeźbiarzy. Jego twórczość artystyczna oraz działalność akademicka miały znaczący wpływ na rozwój sztuki w Polsce. Zmarł 8 października 2015 roku, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo artystyczne.
Wojciech Firek był profesorem Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, gdzie kształcił kolejne pokolenia artystów. Jego rzeźby charakteryzowały się nie tylko oryginalnym stylem, ale także głębokim przesłaniem i emocjami, które potrafił przekazać poprzez swoje prace. Firek był nie tylko twórcą, ale także mentorem, który inspirował swoich studentów do eksploracji i odkrywania własnych ścieżek artystycznych.
Życiorys
W latach 1965–1971 odbył studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uczęszczał na Wydział Rzeźby. Kształcił się pod okiem wybitnych artystów, takich jak prof. Jacek Puget oraz prof. Marian Konieczny.
Po ukończeniu studiów, w latach 1972-1974 zdobywał doświadczenie jako asystent na Wydziale Rzeźby, w Katedrze Projektowania Architektoniczno-Rzeźbiarskiego ASP w Krakowie. Później, w latach 1974-1980, awansował na stanowisko starszego asystenta. W 1980 roku uzyskał przewód I stopnia, a dwanaście lat później zaliczył przewód II stopnia, co przyniosło mu większe uznanie w środowisku artystycznym.
W 1993 roku został mianowany profesorem Akademii Sztuk Pięknych, a w następnym roku objął stanowisko profesora nadzwanego. W 2001 roku jego dorobek artystyczny oraz wkład w edukację artystyczną umożliwiły mu uzyskanie tytułu profesora nadzwyczajnego, a od 2005 roku jest profesorem zwyczajnym. Od 1990 roku pełni funkcję kierownika pracowni rzeźby dla studentów Wydziału Malarstwa w Katedrze Pracowni Interdyscyplinarnych, gdzie przekazuje swoją wiedzę oraz doświadczenie nowemu pokoleniu artystów.
Twórczość
Wojciech Firek, artysta o szerokim zakresie twórczości, koncentruje się na rzeźbie zarówno pomnikowej, jak i portretowej oraz kameralnej. Jego prace są zdeterminowane przez chęć wyrażenia idei muzyki poprzez środki plastyczne, co nadaje im wyjątkowy charakter. W swoich realizacjach artysta często łączy drewno z mosiądzem, co przyczynia się do powstania autorskiej stylistyki.
Muzyka jest dla niego równoległą dziedziną sztuki; od wielu lat angażuje się w nią, co podkreśla jego udział w happeningach z eksperymentalnym zespołem „MW-2”. W ciągu swojej kariery brał czynny udział w ponad 150 wystawach, konkursach, projektach oraz realizacjach zarówno krajowych, jak i międzynarodowych, z czego około 100 miało miejsce za granicą.
Jego dzieła znajdują się w wielu zbiorach muzealnych oraz prywatnych. W Polsce prace artysty można podziwiać m.in. w Społecznym Ośrodku Odnowy Zabytków w Krakowie, Muzeum Historycznym w Krakowie, Muzeum Miejskim w Tarnowie, Śródmiejskim Ośrodku Kultury w Krakowie, Szkole Muzycznej w Kępnie oraz Ratuszu Miejskim w Myślenicach.
Na międzynarodowej scenie artystycznej jego prace były eksponowane w takich miejscach jak Freizeithaus TSBW w Husum, Ratusz Miejski w Husum w Niemczech, a także Zbiory Kultur Symposion w Iserlohn. Jego dzieła można znaleźć w zbiorach prywatnych w wielu miastach zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami, w tym w Kanadzie, USA oraz Watykanie. Twórczość Wojciecha Firka jest zatem szeroko rozpoznawana, i zyskała uznanie wśród międzynarodowej społeczności artystycznej.
Nagrody
W ciągu swojej kariery artystycznej Wojciech Firek zdobył szereg uznanych nagród, które podkreślają jego talent i wkład w sztukę rzeźby. Oto wyróżnienia, jakie otrzymał:
- II nagroda w studenckim konkursie na rzeźbę „Godło Klubu Jaszczury”, Kraków, 1967,
- medal w III Ogólnopolskiej Wystawie Rzeźby Młodych, zorganizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, 1971,
- II nagroda (zespół) w ogólnopolskim konkursie na Pomnik Zwycięstwa, Elbląg, 1973,
- nagroda równorzędna w konkursie na rzeźbę plenerową, Kraków, 1975,
- II nagroda na wystawie „Ogólnopolskie Konfrontacje Młodych”, Oświęcim, 1975,
- nagroda regulaminowa w wystawie „Rzeźba Roku Polski Południowej”, BWA Kraków, 1976,
- II stopnia Ministerstwa Kultury i Sztuki (zespół katedry), 1981,
- I nagroda w ogólnopolskim konkursie na pomnik C. Zabłockiego oraz rozwiązanie architektoniczno-rzeźbiarskie (zespół), Instytut Pediatrii w Prokocimiu, Kraków, 1987,
- nagroda fundowana w I Ogólnopolskim Biennale Rzeźby, BWA Kraków, 1992,
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II st. – 1981, I nagroda (i realizacja) w ogólnopolskim konkursie na pomnik C. Zablockiego i rozwiązanie architektoniczno-rzeźbiarskie (zespół) – Instytut Pediatrii – Kraków – Prokocim 1987,
- nagroda publiczności “Rzeźba Roku” – Kraków 1988,
- nagroda w I Ogólnopolskim Biennale Rzeźby – Kraków 1992,
- nagroda “Srebrna Gwiazda Helikonu” przyznana przez Kapitułę Krakowskich Jazzmanów za propagowanie jazzu w kraju i na świecie – Kraków 2003.
Każde z tych osiągnięć stanowi ważny element jego niezatartej obecności w polskiej sztuce, a także dowód na jego zaangażowanie w rozwój rzeźby.
Wybrane realizacje
Wśród wybitnych realizacji autorstwa Wojciecha Fireka znajdują się liczne dzieła, które mają szczególne znaczenie w przestrzeni publicznej. Oto niektóre z nich:
- Akcent Pomnikowy „Legionistom”, Cmentarz Rakowicki, Kraków,
- Pomnik Zwycięstwa (zespół), Sanok,
- Rzeźbiarskie Formy Zabawowe (zespół), Tychy,
- Pomnik Pamięci Katastrofy w Kopalni Silesia (zespół), Czechowice-Dziedzice,
- Popiersie L. Rydygiera, I Klinika Chirurgiczna, Kraków,
- Popiersie Papieża Jana Pawła II, Szkoła Podstawowa nr 3, Myślenice,
- Pomnik C. Zabłockiego i rozwiązanie architektoniczno-rzeźbiarskie, Instytut Pediatrii (zespół), Kraków,
- Rzeźba Plenerowa „Zmysły”, Park TSBW, Husum, Niemcy,
- Akcent Pomnikowy „Marcinowi”, Cmentarz Miejski, Husum, Niemcy,
- Popiersie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Szkoła Podstawowa, Stadniki.
Dzieła te odzwierciedlają nie tylko kunszt artysty, ale również jego zaangażowanie w lokalną społeczność i pamięć historyczną.
Przypisy
- Katarzyna Marczak: Intencja MW 2. Świat muzycznej awangardy, s. 329, wyd. "inCanto", Kraków 2023, ISBN: 978-83-968156-2-0
- Zmarł prof. Wojciech Firek – ASP Kraków [online], www.asp.krakow.pl [dostęp 13.05.2021 r.]
- Wojciech FIREK [online], artinfo.pl [dostęp 13.05.2021 r.]
- Redakcja, Wojciech Firek: Rzeźba w jazz wpisana [online], Dziennik Polski, 28.11.2009 r. [dostęp 13.05.2021 r.]
- Rzeźba: Wojciech Firek | Portal Rynek i Sztuka [online] [dostęp 13.05.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jan Biela | Jolanta Szymska-Wiercioch | Bartosz Konopka | Roman Gancarczyk | Mieczysław Babiński | Katarzyna Gärtner | Urszula Grabowska | Edward Świerkiewicz | Marek Wolny | Emil Biela | Janusz Wątor | Piotr Szymski | Stanisław Jawor | Leszek ZduńOceń: Wojciech Firek