Karol Mátyás, urodzony 22 stycznia 1866 roku w Myślenicach, był wybitnym polskim etnografem oraz folklorystą. Jego działalność naukowa obejmowała liczne publikacje, które pojawiały się zarówno w czasopismach naukowych, jak i popularnonaukowych.
W ciągu swojego życia przyczynił się do wzbogacenia wiedzy o kulturze ludowej, a jego prace cieszyły się dużym uznaniem w środowisku akademickim. Zmarł 28 maja 1917 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo naukowe.
Życiorys
Karol Mátyás był synem Franciszka i Franciszki Jakubowicz. Jego ojciec pełnił funkcję c.k. radcy w sądzie obwodowym w Nowym Sączu, a później zasiadał w c.k. Sądzie Wyższym w Krakowie. Swoją edukację Karol rozpoczął w Nowym Sączu, ale po przeprowadzce ojca do Krakowa kontynuował naukę w Gimnazjum św. Anny. W 1888 roku uzyskał tytuł magistra na Uniwersytecie Jagiellońskim. Karol był prawnikiem oraz administratorem, a swoją praktykę zawodową odbywał w Żywcu, Brzesku, Tarnobrzegu oraz Limanowej.
W latach 1904–1910 pełnił funkcję komisarza starosty w Bochni, następnie w latach 1911-1913 był starostą brzozowskim. Później objął stanowisko starosty w Kolbuszowej od 1913 do 1914 roku. Tam zastała go inwazja rosyjska, która przyniosła mu poważne straty, łącznie z utratą całej zbioru książek. W 1916 roku został przeniesiony do Lwowa, a w 1917 roku przebywał w Białej. Jego życie zakończyło się w Krakowie, gdzie został pochowany na cmentarzu Rakowickim.
W 1894 roku Karol Mátyás został członkiem komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności. Od 1895 przynależał do Towarzystwa Ludoznawczego, zaś od 1901 roku był aktywnym członkiem Towarzystwa Historycznego. Do podjęcia badań etnograficznych zainspirował go nauczyciel Bronisław Gustawicz. Karol zbierał bajki ludowe, a niektóre z nich publikował w pismach „Świat” (1889) oraz „Wisła” (1894). Zajmował się również dokumentowaniem tatrzańskich i sandomierskich podań, a także pisał na tematy związane ze zwyczajami świątecznymi, dorocznymi, domowymi obrzędami oraz gwarami i ich elementami onomastycznymi.
Wybrane publikacje
Karol Mátyás jest autorem wielu znaczących dzieł, które na przestrzeni lat zyskały uznanie w literaturze polskiej. Poniżej przedstawiamy wybór jego najciekawszych publikacji, które zainteresują nie tylko miłośników historii, ale także pasjonatów literatury regionowej.
- Zza krakowskich rogatek,
- Dwa cmentarze (1884),
- Cholera w górach (1887),
- Dramat gminny polski. Kolęda, „Wisła” (t. 1:1887),
- Z historycznych podań górali podpienińskich (1889),
- Podania i baśnie krakowskie (1890),
- Oryla Michała Haliniaka wspomnienia z podróży Wisłą do Gdańska (1906).
Przypisy
- Zmiany w starostwach, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 10.07.1916 r., s. 5 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 29.04.2019 r.]
- Z uniwersytetu jagiellońskigo, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 14.11.1888 r., s. 3 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 29.04.2019 r.]
- a b c Kurzeja-Świątek M. Materiały do Słownika Biograficznego Małopolski Małopolska 2013 nr XV s. 261-264
- Z kroniki żałobnej Ilustrowany Kuryer Codzienny. 31.05.1917 r., nr 148, s. 5
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Adam Maria Szymski | Stefan Pawlik (1858–1926) | Andrzej Łapa | Józef Polewka | Maria Porębska | Tadeusz AmbrożyOceń: Karol Mátyás